بزرگداشت شهريار

[Davod]

همزمان با روز شعر و ادب با حضور شهردار تهران

مراسم بزرگداشت شهريار برگزار‌شد
25 شهريور 1389 ساعت 14:31
سید محمدحسین بهجت تبریزی (۱۲۸۵-۱۳۶۷) متخلص به شهریار (پیش از آن بهجت) شاعر ایرانی اهل آذربایجان بود که به زبان‌های فارسی و ترکی آذربایجانی شعر سروده‌است. وی در تبریز به‌دنیا آمد و بنا به وصیتش در مقبرةالشعرای همین شهر به خاک سپرده شد. در ایران روز درگذشت این شاعر معاصر را «روز شعر و ادب فارسی» نام‌گذاری کرده‌اند.

مهم‌ترین اثر شهریار منظومهٔ حیدربابایه سلام (سلام به حیدربابا) است که از شاهکارهای ادبیات ترکی آذربایجانی به‌شمار می‌رود و شاعر در آن از اصالت و زیبایی‌های روستا یاد کرده‌است.

شهریار در سرودن انواع گونه‌های شعر فارسی -مانند قصیده، مثنوی، غزل، قطعه، رباعی و شعر نیمایی- نیز تبحر داشته‌است. از جملهٔ غزل‌های معروف او می‌توان به علی ای همای رحمت و «آمدی جانم به قربانت» اشاره کرد. شهریار نسبت به علی بن ابی‌طالب ارادتی ویژه داشت و همچنین شیفتگی بسیاری نسبت به حافظ داشته‌است.

مجموعهٔ تلویزیونی شهریار که به کارگردانی کمال تبریزی در سال ۱۳۸۴ ساخته شده و در آن جلوه‌هایی از زندگی این شاعر به تصویر کشیده شده‌است، در سال ۱۳۸۶ از طریق شبکهٔ دوم سیما به نمایش درآمد و از جانب مردم مورد استقبال فراوان قرار گرفت.

زندگی‌نامه
مقبرهٔ شهریار در مقبرةالشعرای تبریز.

شهریار به‌سال ۱۲۸۵ در شهر تبریز متولد شد. دوران کودکی را در روستای مادری‌اش -قیش‌قورشاق- و روستای پدری‌اش -خشگناب- در بخش تیکمه‌داش شهرستان بستان‌آباد در شرق استان آذربایجان شرقی سپری نمود. پدرش حاج میرآقا خشگنابی نام داشت که در تبریز وکیل بود. پس از پایان سیکل اول متوسطه در تبریز، در سال ۱۳۰۰ برای ادامهٔ تحصیل از تبریز عازم تهران شد و در مدرسهٔ دارالفنون تا سال ۱۳۰۳ و پس از آن در رشتهٔ پزشکی ادامهٔ تحصیل داد.

حدود شش ماه پیش از گرفتن مدرک دکتری به‌علت شکست عشقی و ناراحتی خیال و پیش‌آمدهای دیگر ترک تحصیل کرد. پس از سفری چهارساله به خراسان برای کار در ادارهٔ ثبت اسناد مشهد و نیشابور، شهریار به تهران بازگشت. در سال ۱۳۱۳ که شهریار در خراسان بود، پدرش حاج میرآقا خشگنابی درگذشت. او به‌سال ۱۳۱۵ در بانک کشاورزی استخدام و پس از مدتی به تبریز منتقل شد. دانشگاه تبریز شهریار را یکی از پاسداران شعر و ادب میهن خواند و عنوان دکترای افتخاری دانشکدهٔ ادبیات تبریز را نیز به وی اعطا نمود.

در سال‌های ۱۳۲۹ تا ۱۳۳۰ اثر مشهور خود -حیدربابایه سلام- را می‌سراید. گفته می‌شود که منظومهٔ حیدربابا به ۹۰ درصد از زبان‌های اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی ترجمه و منتشر شده‌است. در تیر ۱۳۳۱ مادرش درمی‌گذرد. در مرداد ۱۳۳۲ به تبریز آمده و با یکی از بستگان خود به‌نام «عزیزه عمیدخالقی» ازدواج می‌کند که حاصل این ازدواج سه فرزند -دو دختر به نام‌های شهرزاد و مریم و یک پسر به نام هادی- می‌شود.

شهریار پس از انقلاب ۱۳۵۷ شعرهایی در مدح نظام جمهوری اسلامی و مسئولین آن -از جمله روح‌الله خمینی، سید علی خامنه‌ای و اکبر هاشمی رفسنجانی- سرود که این اشعار پس از مرگ وی انتشار یافتند. وی در روزهای آخر عمر به‌دلیل بیماری در بیمارستان مهر تهران بستری شد و پس از مرگ در ۲۷ شهریور ۱۳۶۷ بنا به وصیت خود در مقبرةالشعرای تبریز مدفون گشت.


شهریار و عشق به ایران

شهریار در دیوان سه جلدی خود با اشاره به اینکه آذربایجان خاستگاه زرتشت پیامبر است، مردم این دیار را از نژاد آریا می‌داند و نسبت به اشاعة سخنان تفرقه انگیز که بوی تهدید و تجزیه از آنها به مشام می‌آید، هشدار می‌دهد و خطاب به آذربایجان می‌گوید:

تو همایون مهد زرتشتی و فرزندان تو

پور ایرانند و پاک آئین نژاد آریان

اختلاف لهجه ملیت نزاید بهر کس

ملتی با یک زبان کمتر به یاد آرد زمان

گر بدین منطق ترا گفتند ایرانی نه ایی

صبح را خواندند شام و آسمان را ریسمان

( دیوان ـ ج ۱ ـ ص ۳۵۲)






در وصل هم ز عشق تو ای گل در آتشم
عاشق نمی‌شوی که ببینی چه می‌کشم
با عقل آب عشق به یک جو نمی‌رود
بیچاره من که ساخته از آب و آتشم
دیشب سرم به بالش ناز وصال و باز
صبحست و سیل اشک به خون شسته بالشم
پروانه را شکایتی از جور شمع نیست
عمریست در هوای تو میسوزم و خوشم
خلقم به روی زرد بخندند و باک نیست
شاهد شو ای شرار محبت که بی‌غشم
باور مکن که طعنه‌ی طوفان روزگار
جز در هوای زلف تو دارد مشوشم
سروی شدم به دولت آزادگی که سر
با کس فرو نیاورد این طبع سرکشم
دارم چو شمع سر غمش بر سر زبان
لب میگزد چو غنچه‌ی خندان که خامشم
هر شب چو ماهتاب به بالین من بتاب
ای آفتاب دلکش و ماه پری‌وشم
لب بر لبم بنه بنوازش دمی چونی
تا بشنوی نوای غزلهای دلکشم
ساز صبا به ناله شبی گفت شهریار
این کار تست من همه جور تو می‌کشمgol

[Roya]

روحش شادgol

[Davod]

همزمان با روز شعر و ادب با حضور شهردار تهران

مراسم بزرگداشت شهريار

سید محمدحسین بهجت تبریزی (۱۲۸۵-۱۳۶۷) متخلص به شهریار (پیش از آن بهجت) شاعر ایرانی اهل آذربایجان بود که به زبان‌های فارسی و ترکی آذربایجانی شعر سروده‌است. وی در تبریز به‌دنیا آمد و بنا به وصیتش در مقبرةالشعرای همین شهر به خاک سپرده شد. در ایران روز درگذشت این شاعر معاصر را «روز شعر و ادب فارسی» نام‌گذاری کرده‌اند.

مهم‌ترین اثر شهریار منظومهٔ حیدربابایه سلام (سلام به حیدربابا) است که از شاهکارهای ادبیات ترکی آذربایجانی به‌شمار می‌رود و شاعر در آن از اصالت و زیبایی‌های روستا یاد کرده‌است.

شهریار در سرودن انواع گونه‌های شعر فارسی -مانند قصیده، مثنوی، غزل، قطعه، رباعی و شعر نیمایی- نیز تبحر داشته‌است. از جملهٔ غزل‌های معروف او می‌توان به علی ای همای رحمت و «آمدی جانم به قربانت» اشاره کرد. شهریار نسبت به علی بن ابی‌طالب ارادتی ویژه داشت و همچنین شیفتگی بسیاری نسبت به حافظ داشته‌است.

مجموعهٔ تلویزیونی شهریار که به کارگردانی کمال تبریزی در سال ۱۳۸۴ ساخته شده و در آن جلوه‌هایی از زندگی این شاعر به تصویر کشیده شده‌است، در سال ۱۳۸۶ از طریق شبکهٔ دوم سیما به نمایش درآمد و از جانب مردم مورد استقبال فراوان قرار گرفت.

زندگی‌نامه
مقبرهٔ شهریار در مقبرةالشعرای تبریز.

شهریار به‌سال ۱۲۸۵ در شهر تبریز متولد شد. دوران کودکی را در روستای مادری‌اش -قیش‌قورشاق- و روستای پدری‌اش -خشگناب- در بخش تیکمه‌داش شهرستان بستان‌آباد در شرق استان آذربایجان شرقی سپری نمود. پدرش حاج میرآقا خشگنابی نام داشت که در تبریز وکیل بود. پس از پایان سیکل اول متوسطه در تبریز، در سال ۱۳۰۰ برای ادامهٔ تحصیل از تبریز عازم تهران شد و در مدرسهٔ دارالفنون تا سال ۱۳۰۳ و پس از آن در رشتهٔ پزشکی ادامهٔ تحصیل داد.

حدود شش ماه پیش از گرفتن مدرک دکتری به‌علت شکست عشقی و ناراحتی خیال و پیش‌آمدهای دیگر ترک تحصیل کرد. پس از سفری چهارساله به خراسان برای کار در ادارهٔ ثبت اسناد مشهد و نیشابور، شهریار به تهران بازگشت. در سال ۱۳۱۳ که شهریار در خراسان بود، پدرش حاج میرآقا خشگنابی درگذشت. او به‌سال ۱۳۱۵ در بانک کشاورزی استخدام و پس از مدتی به تبریز منتقل شد. دانشگاه تبریز شهریار را یکی از پاسداران شعر و ادب میهن خواند و عنوان دکترای افتخاری دانشکدهٔ ادبیات تبریز را نیز به وی اعطا نمود.

در سال‌های ۱۳۲۹ تا ۱۳۳۰ اثر مشهور خود -حیدربابایه سلام- را می‌سراید. گفته می‌شود که منظومهٔ حیدربابا به ۹۰ درصد از زبان‌های اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی ترجمه و منتشر شده‌است. در تیر ۱۳۳۱ مادرش درمی‌گذرد. در مرداد ۱۳۳۲ به تبریز آمده و با یکی از بستگان خود به‌نام «عزیزه عمیدخالقی» ازدواج می‌کند که حاصل این ازدواج سه فرزند -دو دختر به نام‌های شهرزاد و مریم و یک پسر به نام هادی- می‌شود.

شهریار پس از انقلاب ۱۳۵۷ شعرهایی در مدح نظام جمهوری اسلامی و مسئولین آن -از جمله روح‌الله خمینی، سید علی خامنه‌ای و اکبر هاشمی رفسنجانی- سرود که این اشعار پس از مرگ وی انتشار یافتند. وی در روزهای آخر عمر به‌دلیل بیماری در بیمارستان مهر تهران بستری شد و پس از مرگ در ۲۷ شهریور ۱۳۶۷ بنا به وصیت خود در مقبرةالشعرای تبریز مدفون گشت.


شهریار و عشق به ایران

شهریار در دیوان سه جلدی خود با اشاره به اینکه آذربایجان خاستگاه زرتشت پیامبر است، مردم این دیار را از نژاد آریا می‌داند و نسبت به اشاعة سخنان تفرقه انگیز که بوی تهدید و تجزیه از آنها به مشام می‌آید، هشدار می‌دهد و خطاب به آذربایجان می‌گوید:

تو همایون مهد زرتشتی و فرزندان تو

پور ایرانند و پاک آئین نژاد آریان

اختلاف لهجه ملیت نزاید بهر کس

ملتی با یک زبان کمتر به یاد آرد زمان

گر بدین منطق ترا گفتند ایرانی نه ایی

صبح را خواندند شام و آسمان را ریسمان

( دیوان ـ ج ۱ ـ ص ۳۵۲)






در وصل هم ز عشق تو ای گل در آتشم
عاشق نمی‌شوی که ببینی چه می‌کشم
با عقل آب عشق به یک جو نمی‌رود
بیچاره من که ساخته از آب و آتشم
دیشب سرم به بالش ناز وصال و باز
صبحست و سیل اشک به خون شسته بالشم
پروانه را شکایتی از جور شمع نیست
عمریست در هوای تو میسوزم و خوشم
خلقم به روی زرد بخندند و باک نیست
شاهد شو ای شرار محبت که بی‌غشم
باور مکن که طعنه‌ی طوفان روزگار
جز در هوای زلف تو دارد مشوشم
سروی شدم به دولت آزادگی که سر
با کس فرو نیاورد این طبع سرکشم
دارم چو شمع سر غمش بر سر زبان
لب میگزد چو غنچه‌ی خندان که خامشم
هر شب چو ماهتاب به بالین من بتاب
ای آفتاب دلکش و ماه پری‌وشم
لب بر لبم بنه بنوازش دمی چونی
تا بشنوی نوای غزلهای دلکشم
ساز صبا به ناله شبی گفت شهریار
این کار تست من همه جور تو می‌کشمgol

__________________________________________________ _____________________
امروز روز بزرگداشت شهریار شاعر توانمند آذربایجان میباشد

روحش شاد و راهش پر رهرو بادgolgolgol

[1228]

‎شـهریـارا تـو بـه شمـشیر قـلم در هـمه افـاق

بـه خـدا مـلک دلـی نیـست کـه تسـخیر نـکردی

روحـش شـاد و یـادش گـرامـی

اللـهم صـل عـلی مـحمد و ال مـحمد و عـجل فـرجـهم‎

[Tavarish]

شعر معروف استاد شهریار به نام حیدر بابا :




حيدربابا ، دوْنيا يالان دوْنيادى

سليماننان ، نوحدان قالان دوْنيادى

اوغول دوْغان ، درده سالان دوْنيادى

هر کيمسَيه هر نه وئريب ، آليبدى

افلاطوننان بير قورى آد قاليبدى


روحش شاد یادش گرامیgol

سلام بر حیدر بابا

حیدر بابایه سلام

gol

‫حیدربابا چو ابر شَخَد ، غُرّد آسمان‬

‫حیدربابا ایلدیریملار شاخاندا‬

‫سیلابهاى تُند و خروشان شود روان‬

سئللر سولار شاققیلدییوب آخاندا‬

‫صف بسته دختران به تماشایش آن زمان‬

‫قیزلار اوْنا صف باغلییوب باخاندا‬

‫بر شوکت و تبار تو بادا سلام من‬

‫سلام اولسون شوْکتوْزه ائلوْزه !‬

‫گاهى رَوَد مگر به زبان تو نام من‬

‫منیم دا بیر آدیم گلسین دیلوْزه‬

gol

حیدربابا چو کبکِ تو پَرّد ز روى خاک‬

‫حیدربابا ، کهلیک لروْن اوچاندا‬

خرگوشِ زیر بوته گُریزد هراسناک‬

‫کوْل دیبینن دوْشان قالخوب قاچاندا‬

‫باغت به گُل نشسته و گُل کرده جامه چاک‬

‫باخچالارون چیچکلنوْب آچاندا‬

‫ممکن اگر شود ز منِ خسته یاد کن‬

‫بیزدن ده بیر موْمکوْن اوْلسا یاد ائله‬

‫دلهاى غم گرفته ، بدان یاد شاد کن‬

‫آچیلمیان اوْرکلرى شاد ائله

[omidr]

روحش ...شاد gol

اینم یه غزل از شهریار به نام عزل و عزال

امشب از دولت می دفع ملالی کردیم.......................این هم از عمر شبی بود که حالی کردیم

ما کجا و شب میخانه خدایا چه عجب....................کز گرفتاری ایام مجالی کردیم

تیر از غمزه ساقی سپر از جام شراب................با کماندار فلک جنگ وجدالی کردیم

غم به روئین تنی جام می انداخت سپر..................غم مگو عربده با رستم زالی کردیم

باری از تلخی ایام به شور و مستی.........................شکوه از شاهد شیرین خط و خالی کردیم

روزه هجر شکستیم و هلال ابروئی.............................منظر افروز شب عید وصالی کردیم

بر گل عارض از آن زلف طلایی فامش..........................یاد پروانه زرین پر و بالی کردیم

مکتب عشق بماناد و سیه حجره غم........................که در او بود اگر کسب کمالی کردیم

چشم بودیم چو مه شب همه شب تا چون صبح...................سینه آئینه خورشید جمالی کردیم

عشق اگر عمر نه پیوست به زلف ساقی...................غالب آنست که خوابی و خیالی کردیم

شهریارا غزلم خوانده غزالی وحشی...................بد نشد با غزلی صید غزالی کردیم

بیت آخر این عزل بعد از اینکه اون غزال وحشی (کافه چی) شعر رو خونده و از شعر خوشش اومده شهریار میگه که با عزلی غزالی رو صید کرده

[bnm]

خدایش بیامرزد ویادش گرامی

علی ای همای رحمت ..........

[omid92]

بیست و هفتم شهریورماه سالروز خاموشی شهریار شعر ایران با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی روز شعر و ادب نامیده شده است.


شهریار یكی از شاعران نامدار معاصر به شمار می آید كه منظومه تركی او(حیدربابا سلام) به عنوان یك شاهكار ادبی مورد توجه ادب دوستان قرار گرفته و تاكنون به بیش از 90 زبان زنده دنیا ترجمه شده است. این منظومه در سال 1331 سالی كه مصادف با فوت مادرش بود به زبان مادری شاعر (تركی آذری) سروده شده است.
شهریار در سال 1324 متولد شد و در ده سالگی در وصف زادگاهش نخستین شعر خود را سرود. بعدها به یك روستا رفت و در دامنه كوه های حیدربابا پرورش یافت. شهریار از این فضا تأثیرات فراوانی پذیرفت. نام اصلی اش محمدحسن بهجت تبریزی بود. او غزلیات و قصیده های فراوان سرود اما هیچ كدام به اندازه حیدربابا شهرت نیافت. منظومه تركی(حیدربابا سلام) در اكثر دانشگاه های جهان از جمله دانشگاه كلمبیا در ایالات متحده امریكا مورد بحث رساله دكترا قرار گرفته است و برخی از موسیقی دانان همانند هاژاك، آهنگسار معروف ارمنی، آهنگ های جالبی برای آن ساخته اند.
شهریار تا حدی شهرت بین المللی داشت كه امروز در جماهیر ماورای قفقاز و آسیای مركزی خیابان ها، سالن های نمایش، پارك ها و دیگر اماكن عمومی به نام شهریار نامگذاری می شوند. در ایران نیز منزل این شاعر فقید تبدیل به یك موزه ادبی شده است.

[1228]

27 شــهریــور روز بــزرگــداشــت اســتاد ســید مــحمد حــسین شــهریــار -روز شــعر و ادب فــارســی گــرامــی بــاد


چو بستی در بروی من، به کوی صبر رو کردم

چو درمانم نبخشیدی، به درد خویش خو کردم

صفایی بود دیشب با خیالت خلوت ما را

ولی من باز پنهانی تو را هم آرزو کردم!

ملول از ناله بلبل مباش ای باغبان رفتم

حلالم کن اگر وقتی گلی در غنچه بو کردم...!

اســتاد شــهریــار

‎‏‎

[omid92]

از زنــدگــانیــــم گــــله دارد جــوانیــــــم

شرمنده‌ی جوانـــیم از این زندگانیـم



دارم هـــوای صحبت یــــاران رفتـــــه را

یاری کن ای اجل که به یاران رسانیم