سلامت نیوز: مشکلات معلولان و لزوم رفع دغدغه‌های موجود در زمینه حضور هرچه فعال‌تر معلولان در محیط‌های شهری و روستایی موضوعی است که در چند سال گذشته بارها مورد توجه کارشناسان و فعالان حوزه معلولان قرار گرفته است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان، نگرانی‌ها نسبت به شرایط معلولان در کشور موجب شد تا در سال‌های اخیر، مسئولان با تاکید بر لزوم اجرای برنامه‌های توانمندسازی، خواستار دوری گزیدن از درمان‌های سطحی همچون کمک‌های مالی به معلولان باشند. این درحالی است که برخلاف گفته‌ها و اظهارات مسئولان، توانمندسازی معلولان و ایجاد امکانات رفاهی برای این گروه تنها در سطح نظری باقی مانده و هیچ‌گاه آن‌گونه که باید اجرا نشده است.
توانمندسازی از جنس مشارکت
توانمندسازی معلولان و بهبود شرایط زیستی این قشر از جامعه نیازمند پیش‌فرض‌ها و زیرساخت‌های لازم است. جلب حمایت و مشارکت معلولان در برنامه‌های توانمندسازی و بهره‌گیری از تجربیات و نگاه این افراد از اصلی‌ترین مواردی است که ضروری است تا در بحث توانمندسازی مورد توجه مسئولان قرار بگیرد. طبیعی است با مشارکت فعال معلولان در این امر به‌تدریج از موانع توانمندسازی که اغلب در قالب مشکلات مربوط به حملونقل و حضور در مراکز آموزشی وجود دارند، کاسته می‌شود. در همین راستا، به‌تازگی قانون جامع معلولیت با همکاری معلولان و مبتنی بر خواسته‌های آنان به تصویب رسیده و در دست اجراست. از جمله موارد مذکور در این قانون موضوع توانمندسازی معلولان برای حضور در جامعه به‌ویژه کلاس‌های آموزشی است. اشاره به این مورد در قانون جامع معلولیت درحالی است که بنا بر آمار‌ها، 80 درصد از مدارس کشور از شرایط ویژه برای پوشش دانش‌آموزان معلول برخوردار نیستند.
80 درصد مدارس مناسب‌سازی نشده‌اند
رئیس انجمن ندای معلولان در تازه‌ترین اظهارات خود در تشریح وضعیت معلولان و مناسب‌سازی مدارس گفت: درحال حاضر بحث مناسب‌سازی مدارس یکی از دغدغه‌های اصلی دانش‌آموزان معلول جسمی و حرکتی است. محمود کاری با اشاره به مشکلات دانش‌آموزان معلول در مدارس، عنوان کرد: تا زمانی که زیرساخت‌های جامعه برای افراد دارای معلولیت فراهم نباشد، این افراد نمی‌توانند در جامعه فعالیت کنند و ادامه تحصیل نیز یکی از مهم ترین و ضروری‌ترین فعالیت‌هاست. وی در ادامه با بیان اینکه مشکلات معلولان در مدارس دارای دو جنبه معماری و فرهنگی است، اظهار کرد: تقریبا هیچ یک از مدارس ما برای معلولین مناسب‌سازی نشده‌اند و از این جهت دانش‌آموزانی که دارای معلولیت هستند با مشکلاتی در مدارس مواجه هستند، به‌عنوان مثال اگر کلاس‌ها در طبقات برگزار شود، دانش‌آموزان دارای معلولیت جسمی نمی‌توانند در طبقات تردد داشته باشند. از سویی دیگر برخی مدیران مدارس نیز از پذیرش دانش‌آموزان معلول به این دلیل که تردد آنها در طبقات مشکل است، خودداری می‌کنند. رئیس انجمن ندای معلولان با اشاره به مشکلات ناشی از نوع فرهنگ برخورد با افراد معلول، تصریح کرد: در چند مدرسه دیده شده که مدیر مدرسه به‌دلیل اینکه دانش‌آموز روی ویلچر بوده یا دارای ناهنجاری‌های فیزیکی بوده است از پذیرش آن دانش‌آموز با این بهانه که وجود آنها در مدرسه باعث تضعیف روحیه سایر دانش‌آموزان خواهد شد، خودداری کرد‌ه‌است. این درحالی است که اتفاقا این بچه‌ها اغلب با سایر دانش‌آموزان عادی ارتباط خوبی برقرار می‌کنند و سایر دانش‌آموزان نیز نسبت به آنها احساس همدلی و مهربانی خاصی دارند. کاری با تاکید بر اینکه این مشکلات فرهنگی بسیار نگران‌کننده است و باعث عقب‌نگه داشته شدن افراد معلول می‌شود، افزود: انتظار ما از وزارت آموزش و پرورش این است که در این مورد اقدامی قاطع انجام دهد و همچنین تدابیری اندیشیده شود که دانش‌آموزان معلولی که توانایی یادگیری خوبی دارند و از سلامت هوشی و ذهنی نیز برخوردار هستند، به‌راحتی بتوانند در کنار سایر دانش‌آموزان عادی تحصیل کنند. وی بحث حملونقل و ایاب و ذهاب را یکی دیگر از مشکلات دانش‌آموزان معلول دانست و گفت: زمانی که فاصله بین مدارس و منازل این دانش‌آموزان زیاد باشد، خانواده‌ها برای جابه‌جایی آنها به مشکل برمی‌خورند، چون اتوبوس، تاکسی و سرویس‌های عمومی فعلا پذیرای افراد دارای معلولیت نیست. ایلنا نوشت؛ کاری ابراز کرد: بیش از ۸۰ درصد مدارس مناسب‌سازی نشده‌اند و این مشکلات حتی در دانشگاه‌ها نیز وجود دارد. این درحالی است که درحال حاضر بیش از ۳۰ هزار دانشجوی معلول در دانشگاه‌ها با زحمت و هزینه فراوان مشغول تحصیل هستند که با مشکلات مشابهی مواجه‌اند.
حضور 79 هزار دانش‌آموز معلول در کلاس‌های درس
براساس نتایج سرشماری سال1390، نزدیک به یک میلیون و پنجاه هزار نفر دچار معلولیت هستند. از این میان، حدود 350 هزار نابینا و ناشنوا، حدود 600 هزار نفر دارای معلولیت جسمی و حرکتی و حدود 350 هزار نفر دارای اختلال ذهنی هستند. ضمن اینکه بنا به گفته مسئولان سازمان بهزیستی، درحال حاضر، نرخ معلولیت در کشور به 12 درصد رسیده است. اعلام نرخ مربوط به معلولیت و تعداد معلولان در حالی است که به گفته کارشناسان این رقم، بیش از تعداد فعلی است. در واقع، نگاه فرهنگی حاکم به معلولیت و درنظر گرفتن معلولیت به‌عنوان یک نقص موجب شده است تا بسیاری از خانواده‌ها از بیان معلولیت اعضای خانواده سر باز زنند. این مساله در ذات خود آمار واقعی معلولان در کشور را دچار خدشه می‌کند. فارغ از تعداد واقعی معلولان در کشور، آمار‌ها حاکی از آن است که درحال حاضر، 79هزار و 482 دانش‌آموز معلول در کشور شناسایی شده است که بخش عمده‌ای از آنها در کنار سایر دانش‌آموزان در مدارس درحال تحصیل هستند. حضور این تعداد از دانش‌آموزان معلول در مدارس کشور، لزوم توجه به مناسب‌سازی مدارس برای تحصیل آسان‌تر این گروه از دانش‌آموزان را می‌طلبد. امری که به واسطه کم‌توجهی مسئولان تا به‌حال محقق نشده است.
مناسب‌سازی مدارس امری فراسازمانی است
یحیی سخنگویی، معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی کشور با اشاره به نقش سازمان‌های مختلف در مناسب‌سازی اماکن مختلف شهری و روستایی به‌ویژه مدارس برای حضور معلولان می‌گوید: موضوع مناسب‌سازی مدارس، بحثی فراسازمانی است و سازمان بهزیستی کشور در این میان نقش نظارتی را ایفا می‌کند. به‌طور قطع، در این مورد، نقش آموزش و پرورش بسیار تاثیرگذار و حیاتی است. این نهاد می‌تواند با تجهیز و آماده‌سازی مدارس از حضور دانش‌آموزان معلول استقبال کند و شرایط مناسبی را برای این افراد تدارک ببیند. وی در ادامه تصریح می‌کند: تعداد دانش‌آموزانی که با معلولیت حاد در کشور رو‌به‌رو هستند کمتر از 2 تا 3 درصد است. تا به حال هم سازمان بهزیستی درمورد عدم مناسب‌سازی مدارس یا شرایط دشوار دانش‌آموزان معلول در مدارس شکایتی دریافت نکرده است. سخنگویی تاکید می‌کند: با این حال، این وظیفه تمام نهادهای مسئول است تا با ایجاد شرایط مناسب، زمینه را برای حضور دانش‌آموزان معلول فراهم کنند، حتی اگر یک دانش‌آموز باشد. دبیر کانون صنفی معلمان نیز در گفت‌وگو با آرمان با تاکید بر فرهنگسازی و لزوم آموزش معلمان عنوان می‌کند: دانش‌آموزان معلول در برخی از مدارس حضور دارند بدون آنکه آموزش‌های لازم به معلمان و دانش‌آموزان برای نحوه برخورد با این دانش‌آموزان داده شود. اسماعیل عبدی در ادامه می‌گوید: این مساله در سال‌های اخیر منجر به ترک تحصیل برخی از دانش‌آموزان معلول شده است چراکه این افراد به واسطه تمسخر سایر دانش‌آموزان حاضر به ادامه حضور در مدرسه نبودند. وی در پایان بیان می‌کند: برای پذیرش این دانش‌آموزان باید نگاه معلمان و دانش‌آموزان تغییر کند. این مهم جز با آموزش‌های روانشناختی لازم میسر نیست.
منبع
